गझलची तोंड ओळख - भाग ४

गझलची तोंड ओळख - भाग 4

✒संकलन : डॉ. अमेय गोखले. ✒

 आजचे गझल वृत्त :
        विद्युल्लता

 एकूण मात्रा : 22

♻ लगावली (लघु , गुरू क्रम)

गा गा ल गा ल गा गा गा गा ल गा ल गा
2  2  1  2  1  2  2  2  2  1  2  1  2
= 22

(गा - गुरू , ल -लघु)


 आता उदाहरणे पाहू :

✒
बाजारच्या दिशेने , ते सर्व धावले
मी एकटाच वेडा , हे पाय थांबले

माझी दिशा निराळी , मी जाणले उरी
पाठीवरील ओझे , मी दूर फेकले

डोळे वटारुनी ते , बोलाविती मला
त्या थोर शाहण्यांनी , मज शाप घातले

कोलाहलात रत्ने , ते मोजिती तिथे
मी सांगतो फुलांना , हितगूज आतले
        (मंगेश पाडगावकर)

✒
सारी खुली गटारे , खाऊ तरी कुठे ?
सार्‍याच बंद वाटा , जाऊ तरी कुठे ?

सारेच झिंगलेले , गुर्मीत आपल्या
माझे उदास गाणे , गाऊ तरी कुठे ?

झाली हवा विषारी , अन् प्राण कोंडला
मी श्वास मोकळा हा , घेऊ तरी कुठे ?

माझ्याच भोवताली , धरणी दुभंगली
हे प्राण वाचवाया , धाऊ तर कुठे ?

तो देवही अताशा , घेतोय वर्गणी
विश्वास आंधळा मी , ठेऊ तरी कुठे ?
       (कवी डॉ. अमेय गोखले)

✒
विझते जळात जेव्हा , आभाळ शेंदरी
मी पोचते मनाने , तेव्हा तुझ्या घरी

पानांत पाखरांची , किलबील मालवे
वार्‍यावरी तरंगे , ती शीळ कापरी

चेटूक सावल्यांचे , घेरीत ये जिवा
जाती मिटून वाटा , सार्‍या अधांतरी

तिमिरात ओळखीच्या , पुसुनी जुन्या खुणा
अनिवार एकलेपण , दाटून ये उरी
            (शांता शेळके)

✒
वेड्या फुलाप्रमाणे , उमलून यायचे
आयुष्य हे सुगंधी , उधळून द्यायचे…

चोहीकडे जरीही , अंधार दाटला
स्वतः दिवा बनोनी , उजळून जायचे…

दिसता अनाथ पंगू , वाटेवरी कुणी
देऊन हात त्याला , उचलून घ्यायचे…

थोड्या पराभवाने , व्हावे निराश का ?
मिळवून जिद्द पुन्हा , उसळून यायचे…

आयुष्य गूढ कोडे , सुटले कधी कुणा ?
थोडे तरी परंतू , उकलून जायचे…
      (कवी डॉ. अमेय गोखले)

✒
एकांत एक साथी , घेऊन चाललो
काळोख खिन्न हाती , घेऊन चाललो

माझ्याच पावलांचा , आवाज ये मला
ही शून्यता सभोती , घेऊन चाललो

आश्वासने दिव्यांची , गेली विझून ती
थिजल्या उदास वाती , घेऊन चाललो

ओतून मद्यपात्रे , नच दाह थांबला
मी आग ही प्रमाथी , घेऊन चाललो

माझ्याच प्राक्तनाशी , दावा असा उभा
हा भार सर्व माथी , घेऊन चाललो
         (मंगेश पाडगावकर)


✒ संकलन : डॉ. अमेय गोखले.
